Sưng bìu tinh hoàn: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị hiệu quả

Sưng bìu tinh hoàn là tình trạng túi bìu chứa tinh hoàn có kích thước tăng bất thường. Nguyên nhân có thể xuất phát từ nhiều bệnh lý hoặc chấn thương cơ học. Một số trường hợp nếu không được chẩn đoán và xử trí kịp thời có thể dẫn đến biến chứng nghiêm trọng, ảnh hưởng tới chức năng sinh sản nam giới.

1. Nguyên nhân thường gặp của sưng bìu tinh hoàn

1.1. Viêm mào tinh hoàn

Viêm mào tinh hoàn xảy ra khi vi khuẩn từ đường tiết niệu hoặc do lây nhiễm qua máu gây viêm tại ống cuộn tinh hoàn. Người bệnh thường có biểu hiện:

• Đau âm ỉ hoặc liên tục tại vùng bìu.
• Da bìu đỏ, căng.
• Mào tinh hoàn sưng to khi sờ nắn.
• Có thể kèm theo sốt, tiểu khó, tiểu lẫn máu.

Nếu không điều trị sớm, viêm mào tinh hoàn có thể gây xơ hóa, ảnh hưởng đến khả năng sinh sản. Điều trị chủ yếu bằng kháng sinh phù hợp theo chỉ định y khoa.

1.2. Xoắn tinh hoàn

Xảy ra khi tinh hoàn xoay quanh trục của nó, làm tắc nghẽn hệ thống mạch máu nuôi. Triệu chứng điển hình:

• Sưng đau dữ dội, xuất hiện đột ngột.
• Bìu căng, tinh hoàn nhạy cảm khi chạm vào.
• Có thể kèm đau bụng dưới, buồn nôn.

Đây là tình trạng cấp cứu ngoại khoa, cần xử lý ngay để tránh hoại tử mô tinh hoàn.

1.3. Giãn tĩnh mạch thừng tinh

Là sự giãn bất thường của hệ thống tĩnh mạch thừng tinh, hình thành đám rối tĩnh mạch bất thường. Biểu hiện:

• Sờ thấy búi tĩnh mạch lùng nhùng giống “búi giun”.
• Cảm giác tức nặng vùng bìu, tăng khi vận động nhiều.

Điều trị chủ yếu bằng can thiệp phẫu thuật, nội khoa không mang lại hiệu quả.

1.4. Thoát vị bẹn

Xảy ra khi một phần ruột hoặc mô trong ổ bụng chui xuống vùng bẹn, tạo khối phồng tại bìu. Người bệnh cảm thấy:

• Bìu một bên to bất thường.
• Căng tức, khó chịu, tăng nặng khi vận động.

Thoát vị bẹn cần được phẫu thuật để ngăn biến chứng nghẹt ruột hoặc tổn thương mô.

1.5. Nguyên nhân ít gặp khác

Ngoài các bệnh lý phổ biến, sưng bìu còn có thể liên quan đến:

• Chấn thương trực tiếp vùng bìu.
• Nang mào tinh hoàn.
• Viêm tuyến tiền liệt.
• Khối u tinh hoàn.
• Các rối loạn mạch bạch huyết hoặc bệnh lý toàn thân (tim, gan, thận).

2. Triệu chứng phổ biến

Tùy thuộc vào nguyên nhân, sưng bìu có thể kèm theo các biểu hiện khác nhau:

• Đau nhức hoặc tức nặng vùng bìu.
• Da bìu đỏ, căng.
• Cảm giác nặng ở tinh hoàn.
• Một số trường hợp không đau, chỉ tăng kích thước.

Cần phân biệt với các tình trạng sau:

• Tràn dịch tinh hoàn: Tích tụ dịch quanh tinh hoàn, bìu to dần nhưng không đau, da bìu vẫn mềm và đàn hồi.
• Phù tinh hoàn: Do ứ dịch toàn bộ mô bìu, thường gặp ở bệnh lý tim mạch, gan, thận mạn tính.
• Viêm tinh hoàn: Thường do virus (như quai bị), gây sưng đau nhiều, có thể dẫn tới hoại tử nếu chậm điều trị.
• Khối u tinh hoàn: Biểu hiện bằng một bên bìu to bất thường, kèm cảm giác nặng. Bệnh thường tiến triển âm thầm và khó phát hiện sớm.

3. Hướng xử trí và điều trị sưng bìu tinh hoàn

Sưng bìu tinh hoàn không phải là một bệnh lý cụ thể mà là dấu hiệu của nhiều tình trạng khác nhau. Do đó, việc điều trị không thể áp dụng chung một phương pháp mà cần dựa trên nguyên nhân chính xác. Sau khi thăm khám, bác sĩ sẽ lựa chọn hướng xử trí phù hợp như sau:

Gửi câu hỏi tư vấn cho chuyên gia

Bác Sĩ Chuyên Khoa II Nguyễn Quang Cừ

Nguyên Trưởng phòng khám Tiết niệu sinh dục

Hơn 40 năm kinh nghiệm tại bệnh viện Việt Đức

Gửi thông tin - nhận tư vấn

3.1. Điều trị nội khoa

Áp dụng trong trường hợp sưng bìu do nhiễm trùng hoặc viêm nhiễm (như viêm mào tinh hoàn, viêm tinh hoàn giai đoạn đầu). Các biện pháp bao gồm:

• Kháng sinh: Lựa chọn loại thuốc và liều dùng tùy vào loại vi khuẩn gây bệnh.
• Thuốc kháng viêm, giảm đau: Giúp giảm sưng và cải thiện triệu chứng khó chịu.
• Thuốc hạ sốt: Dùng khi người bệnh kèm theo sốt.

Ngoài ra, bệnh nhân được khuyến cáo nghỉ ngơi, hạn chế vận động mạnh, kê cao bìu và chườm lạnh để hỗ trợ giảm sưng đau.

3.2. Điều trị ngoại khoa

Một số nguyên nhân gây sưng bìu cần phải can thiệp phẫu thuật để loại bỏ nguyên nhân triệt để:

• Xoắn tinh hoàn: Đây là tình trạng cấp cứu. Người bệnh cần được phẫu thuật tháo xoắn và cố định tinh hoàn càng sớm càng tốt để tránh hoại tử.
• Giãn tĩnh mạch thừng tinh: Phẫu thuật thắt hoặc vi phẫu tĩnh mạch giãn giúp cải thiện tuần hoàn tinh hoàn.
• Thoát vị bẹn: Phẫu thuật vá và gia cố thành bẹn nhằm ngăn tái phát và biến chứng nghẹt ruột.
• Tràn dịch màng tinh hoàn: Phẫu thuật dẫn lưu hoặc bóc bỏ màng tinh hoàn giúp giảm tích dịch.
• Khối u tinh hoàn: Tùy giai đoạn bệnh, bác sĩ có thể chỉ định phẫu thuật cắt bỏ tinh hoàn, kết hợp với hóa trị hoặc xạ trị.

3.3. Biện pháp hỗ trợ tại nhà

Song song với điều trị y tế, một số biện pháp đơn giản có thể giúp giảm khó chịu:

• Chườm lạnh 10–15 phút, ngày 2–3 lần, giúp giảm sưng.
• Nghỉ ngơi, kê cao bìu: Dùng khăn mềm hoặc gối nhỏ kê dưới bìu để giảm áp lực.
• Ngâm nước ấm nông: Hỗ trợ tăng tuần hoàn máu, giảm căng tức.
• Mặc đồ lót nâng đỡ: Giúp cố định tinh hoàn, hạn chế va chạm.

3.4. Theo dõi và tái khám

Sau điều trị, người bệnh cần:

• Tuân thủ đúng phác đồ thuốc của bác sĩ.
• Tái khám định kỳ để đánh giá hiệu quả và phát hiện sớm biến chứng.
• Tránh tự ý dùng thuốc hoặc trì hoãn khi triệu chứng nặng thêm, vì có thể dẫn tới tổn thương mô tinh hoàn không hồi phục.

Nếu các biện pháp này không cải thiện, hoặc triệu chứng tiến triển nặng hơn, người bệnh cần thăm khám chuyên khoa ngay để được xử trí kịp thời. Trì hoãn có thể gây tổn thương mô tinh hoàn khó hồi phục.

👉 Lưu ý: Sưng bìu tinh hoàn là dấu hiệu cảnh báo nhiều bệnh lý khác nhau, từ lành tính đến nguy hiểm. Do đó, việc thăm khám y khoa sớm là rất cần thiết để xác định nguyên nhân chính xác và có hướng điều trị phù hợp. Bạn cần tư vấn trực tiếp từ bác sĩ chuyên khoa nam học hãy Liện hệ qua Hotline: 0359.66.52.52 hoặc ZALO